تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی بر اساس چارچوب تحلیلی ون دایک و ون لیوون

انتخاب کتاب درسی مناسب نقش بسزایی در فرایند آموزش زبان به ویژه آموزش زبان دوم دارد. برای انتخاب کتاب درسی می توان به شیوه های مختلفی اقدام کرد. در این میان رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی در سال های اخیر بسیار مورد استفاده تحلیل گران قرار گرفته است. در این روش به بررسی متون آموزشی پرداخته می شود تا دست اندرکاران امر آموزش در دست یابی به ایدئولوژی های استفاده شده در این کتاب ها بهتر یاری شوند. پژوهش حاضر نیز، در همین راستا، جلد دوم کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی را مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق با استفاده از چارچوب ون لیوون (1996) ـ با کمی تغییر، که در مقاله یارمحمدی و سیف (1383) لحاظ شده است ـ و چارچوب ون دایک (2003) سعی شده است تا ایدئولوژی های موجود در متن­های انتخاب شده به روشنی نشان داده شوند. به همین منظور با استفاده از این چارچوب­ها ساختارهای گفتمان مدار در این کتاب مشخص شدند. از میان این ساختارها نویسنده بیشترین استفاده را از میزان جزئیات و سطح توصیف کرده که متعلق به چارچوب ون دایک است. علت این فراوانی را می­توان در این نکته یافت که کتاب حاضر برای زبان­آموزان مبتدی تهیه و تدوین شده است و به همین علت نویسنده تلاش کرده است تا از پیچیدگی ها و پنهان سازی­ها پرهیز کند و تا حد امکان از جملاتی استفاده کند که دارای جزئیات و توصیفات مورد نظر باشند.